سفارش تبلیغ
صبا ویژن
طول ناحیه در قالب بزرگتر از حد مجاز

رزق و رزاق از دیدگاه قرآن

فولادگر
مقدمه:

یکی از موضوعات بحث‌انگیز و مهم قرآنی مسأله [رزق و رزاق] می‌باشد. روشن شدن ابعاد این مسأله علاوه بر تصحیح برداشت‌های نادرست و نگرش‌های میانه به فعالیت و تلاش و معشیت انسان جهت داده و فرهنگ کسب رزق قرآنی را در متن زندگانی مردم قرار می‌دهد.

• واژه‌های کلیدی:

رزق؛ رزاق؛ انواع رزق؛ رزق کریم؛ انفاق رزق؛ طیبات رزق؛ رزق بی‌حساب؛ رزاقیت خداوند؛ طلب رزق؛ تقدیر معشیت.

• معنای رزق:

(رزق)، گاهی برعطای جاری در دنیا یا آخرت گفته می‌شود و گاهی به بهره و نصیب و گاهی آنچه به شکم جاندار می‌رسد و با آن تغذیه می‌کند اطلاق می‌شود. (رازق) به خالق رزق و عطاکننده رزق و آن کسی که سبب رزق می‌شود هم گفته می‌شود. بنابراین (رازق) در حقیقت خدای متعال است و به انسانی که در وصول رزق سبب می‌شود هم گفته می‌شود. ولی (رازق) به جز خدای متعال به کسی گفته نمی‌شود.(1) (رزق) در تعبیر دیگر به معنای روزی و هر چیزی که از آن نفع بردارند و موسوم به (جیره) است، گفته می‌شود.(2) و در تعبیر دیگر آمده که علاوه بر معنای معروف، به آمیزه‌ای از عطا و بخشش نیز گفته می‌شود.(3) در وضع اول اختصاص به غذا دارد مانند (و علی المولود له رزقهن و کسوتهن)(4) بر صاحب فرزند [پدر] است که خوراک و پوشش مادر فرزند را بدهد. در این آیه (کسوة) رزق شمرده نشده است و جدا یاد شده. آنگاه معنای رزق توسعه یافته و بر هر چیز نافع و سودمندی که (به شئی و شخص) برسد رزق گفته می‌شود، اگر چه غذا نباشد؛ مانند همه مزایای حیات از مال و جاه و عشیرت و اولاد و جمال و علم و غیره، مانند این آیه: «ام تسئلهم خرجاً فخراج ربک خیر و هو خیر الرازقین»(5) آیا از این مردم درخواست مزد می‌کنی و حال آن که مزد پرورگارت بهتر است و خداوند بهترین روزی‌دهندگان است که در این آیه مزد رسالت که خدا به پیامبرش می‌دهد رزق شمرده شده است. و مانند این آیه: «یا قوم ارأیتم ان کنت علی بینه من ربّی و رزقنی رزقنا حَسَنَا»(6) ای قوم من خبر دهید که اگر من بر دلیل روشنی از جانب پرودگار باشم و رزق نیکویی روزی من کرده باشد… که در آیه، نبوت و علم رزق شمرده شده و شواهد دیگر قرآنی.(7)

• رزاق:

در قرآن کریم آمده است: «انَّ الله هو الرّزاق ذوالقوه المتین»(8) همانا خداوند بسیار روزی دهنده و صاحب نیروی استوار است. آنچه از این آیه حاصل می‌گردد این است که رزق در حقیقت جز به خدای متعال نسبت داده نمی‌شود زیرا مقام، مقام حصر است (منحصر کردن رزاقیت در خدا)(9) و آنجا که رزق به غیرخدا نسبت داده شده، مانند آیه شریفه «وارزقوهم فیها واکسوهم»(10) از مال سفیهان به اندازه نیازشان به آنها روزی و پوشاک بدهید، از قبیل نسبت به غیرحقیقی است.(11) چنانکه ملک و عزّت به حسب ذات از آن خدای متعال است و برای غیر خدا به وسیله اعطاء و اجازه اوست. پس تنها خدا رزّاق است.(12)

• انواع رزق:

رزق برحسب اعتبارات به انواع مختلف تقسیم می‌شود:

الف: رزق حلال و رزق حرام:

- رزق حلال: به رزقی گفته می‌شود که از طریق مشروع (طبق نظر دین) به دست آمده باشد.
- رزق حرام: به رزقی گفته می‌شود که از طریق نامشروع و برخلاف نظر دین به دست آمده باشد.
در این ارتباط رسول گرامی اسلام (ص) فرموده‌اند: «العبادة سبعون جزء وافضلها جزء طلب الحلال»(13) – عبادت هفتاد بخش است و بهترین بخش آن طلب رزق حلال است). همچنین حضرت فرموده‌اند: «مَنْ اکل من کدّیده حلالاً فتح له ابواب الجنّة یدخل من ایها شاء»(14) هر کس از دسترنج خود به طور حلال روزی بخورد خداوند درهای بهشت را به روی او می‌گشاید که از هر دری می‌خواهد وارد شود. و همچنین حضرت فرموده‌اند: «طلب الحلال فریضة علی کل مُسلم و مُسلمه»(15) طلب روزی حلال بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است. و هرکس از حلال بخورد فرشته‌ای بر سر او می‌ایستد و برای او استغفار می‌کند تا از خوردن فارغ شود.(16)
رسول گرامی (ص) اسلام در باره رزق حرام فرموده‌اند: «من اکتسب مالاً من غیر حله کان زاده الی النار»(17) هر کس مالی را از غیر حلال به دست بیاورد همان توشه او به سوی آتش دوزخ است. همچنین فرموده‌اند که خدای تبارک و تعالی فرموده است: «هر که باک نداشته باشد که از چه راهی دینار و درهم به دست می‌آورد من هم باکی ندارم که روز قیامت از کدام در او را به دوزخ وارد کنم».(18) همچنین حضرت فرموده‌اند: «هرگاه لقمه‌ای از حرام در شکم بنده قرار گیرد هر فرشته‌ای در آسمان‌ها و زمین او را لعنت می‌کند.» (19)
- سؤال قابل طرح این است که اگر روزی دهنده هر بنده‌ای خداست و آنکه از راه حرام کسب معاش می‌کند گناهکار است، چگونه خداوند نسبت گناه (روزی او را به خود) می‌دهد و حال آنکه به حسب عقل و نقل هر نسبت گناهی از خدا نفی شده است و او منزه است از اینکه چیزی را نهی کند و آنگاه به آن فرمان دهد و یا چیزی را نهی کند و راه رزق را در آن منحصر سازد؟
پاسخ این سؤال این است که رازقیت عامی که خداوند در قرآن بیان فرموده(20) برحسب تکوین است نه تشریع، توضیح اینکه: همه چیزهایی که آدمیان یا موجودات دیگر در این عالم از آن بهره می‌برند خداوند آفریده و راه استفاده از آنها را برای ایشان مقرر فرموده است، هرچه هر انسانی می‌خورد و می‌نوشد و می‌پوشد و… خدا آفریده و در دسترس او قرار داده است، پس خداوند رازق و رزاق همه است، مؤمن باشد یا کافر، متقی باشد یا فاجر.
ولی برحسب تشریع، خداوند مقرر فرموده که این مواهب خدادادی را از راه مشروع، یعنی مطابق دستور او به دست آورند و به طریق مشروع هم مصرف کنند، و در این صورت است که رزق به صفت حلال متصف می‌گردد، و هرگاه از طریق نامشروع به دست آورند و مصرف کنند به صفت حرام متصف می‌گردد، و از این جهت روانیست به خدا نسبت داده شود، هرچند برحسب تکوین و آفرینش هر دو از خداست.
و خلاصه: همه وظیفه خوار و جیره‌خوار خداوندند، چیزی که هست بعضی این جیره را از راهی که او مقرر کرده می‌گیرند و بعضی از غیر آن راهی که مقرر فرموده است.(21)

ب: رزق طالب و رزق مطلوب:

امام علی (ع) در وصیت‌نامه خود به فرزندش امام مجتبی(ع) می‌فرماید: «واعلم یا بنی ان الرزق رزقان. رزق تطلبه و رزق یطلبک. فان لم تأته اتاک»(22) ای فرزند من! روز بر دو قسم است، یکی آن که تو در پی آنی، و دیگری آنکه او به دنبال تو می‌گردد، که اگر تو به سوی او نروی او به سوی تو می‌آید.
و نیز می‌فرماید: «الرزق رزقان طالب و مطلوب فمن طلب الدنیا طلبه الموت حتی یخرجه منها و من طلب الآخره طلبته الدنیا حتی یستوفی رزقه منها»(23) روزی، دو نوع است، یکی تو را می‌جوید و دیگری را تو می‌جویی، پس کسی که دنیا خواه باشد (برای روزی به هر راهی برود) مرگ او را می‌جوید تا از دنیا بیرونش برد، وکسی که طالب آخرت باشد (و بیش از نیاز و حد مشروع برای روزی تلاش نکند) دنیا او را می‌جوید تا از آن، روزی خود را کامل بستاند. (تا آن شخص روزی کامل خود را از دنیا بگیرد) و نیز می‌فرماید: «الرزق رزقان: رزق تطلبه و رزق یطلبک فان لم تأته اتاک، فلا تحمل هم سنتک علی هم یومک، کفاک کل یوم ما فیه، فان تکن السنه من عمرک فان‌ الله تعالی سیؤتیک فی کل غد جدید ما قسم لک، و ان لم تکن السنه من عمرک فما تصنع بالهم لما لیس لک، ولن یسبقک الی رزقک طالب و لن یقلبک علیه غالب و لن یبطی عنک ما قد قدرلک»(24) روزی دو گونه است روزیی که تو می‌جوی و روزیی که ترا می‌جوید، که اگر تو به سویش نروی او به سویت خواهد آمد، پس اندوه سال خود را بر اندوه روز خویش بار مکن، که روزیِ هر روز تو را بس است، پس اگر آن سال در شمار عمر تو آید، خدای بزرگ در فردای هر روز آنچه قسمت تو کرده است به تو می‌دهد، و اگر آن سال در شمار عمر تو نیست، پس غم تو بر آنچه از آن تو نیست چیست؟ و در آنچه روزی تو است هیچ خواهنده‌ا‌ی بر تو سبقت نگیرد و هیچ غالبی بر تو چیره نگردد و آنچه برایت مقدر شده تأخیر نپذیرد. (25)
و از امام رضا (ع): «اتق فی طلب الرزق واجمل بالطلب واحفظ فی‌المکسب، واعلم ان الرزق رزقان: فرزق تطلبه و رزق یطلبک فاما الذی تطلبه فاطلبه من حلال فان اکله حلال ان طلبته فی وجهه والا اکلته حراما و هو رزقک لابدله من اکله» در طلب روزی تقوا را رعایت کن و حد اعتدال وجمیل را در طلب روزی در پیش‌گیر ، و کسب خود را از آلوده شدن به حرام حفظ کن و بدان که روزی دو گونه است: روزی که تو در طلب آنی و روزی که آن طالب توست. پس آن رزقی را که تو می‌طلبی از طریق حلال دنبال کن، زیرا از خوردن آن گریزی نداری،(26) (واگر حرامش کرده‌ای خود کرده‌ای).
در شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید در ذیل جمله‌ای که از نامه امام به فرزندشان نقل شد می‌نویسد:
این مطلب درست و مطابق با واقع است، زیرا رازقیت برحسب علم او نسبت به مصلحت مکلف است، پس گاهی روزیِ او بدون اکتساب و زحمت تلاش و رنجِ کوشش، حاصل می‌شود و گاهی هم با اکتساب و تلاش و کوشش(27) بنابراین رزقِ طالب همان رزقِ بدون رنج است و رزقِ مطلوب، رزق همراه با رنج اکتساب، و همانطور که در روایت منقول از امام هشتم (ع) آمده است در این مورد است که انسان باید مواظب باشد از حلال طلب کند ودنبال حرام نرود و اگر دنبال حرام رفت بالاخره روزی، همان است و خود آن را حرام کرده است.

ج – رزق تکوینی ور زق تشریعی:

در ضمن بیان رزق حلال و رزق حرام به این مطلب اشاره‌ای شد و توضیح این است که خداوند چون خالق همه موجودات است، روزی آنها را نیز برعهده گرفته است؛ چنانکه در قرآن کریم می‌فرماید: «و ما من دابه فی‌الارض الاعلی الله رزقها و یعلم مستقرها و مستودعها»(28) جنبده‌ای در زمین نیست جز اینکه روزی او برخداست و جای ثابت و متغیر آن را هم می‌داند. خداوند در عالم وجود، هر موجودی را که آفریده و نیاز به تأمین زندگی دارد موادی را که زندگی او را تأمین کند و اسباب داخلی و راهنمایی‌های طبیعی را هم برای او انجام داده تا بتواند به حیات خود ادامه دهد و این رزاقیت عام خداوندی که همه از آن بهره‌مندند و این کرم خداوندی است که همه از آن بهره‌ور و وظیفه‌خوارند و اوست که حاجت موری را به علم غیب در بن چاهی به زیر صخره صماء می‌داند و تأمین می‌کند.
ولی خداوند برای بشر در رابطه با تحصیل این مواد که روزی او را تأمین می‌کند مقررات و احکامی قرار داده است، که اگر از راه آن مقررات مواد روزی را به دست آورد حلال و طیب است و اگر از غیر آن راه به دست آورد حرام و پلید است و این قسم روزی را روزی تشریعی می‌گویند که در واقع همان روزی تکوینی است ولی راه تحصیلش متفاوت است.

د – رزق کریم:

در مواردی از قرآن کریم از بعضی از روزی‌ها به «رزق کریم» یاد شده است، علامه طباطبائی (ره) می‌نویسد: «خداوند از روزی کریم، بهشت و نعمت‌های بهشت را در مواردی از کلام خود اراده کرده است.» مانند آیه «شریفه فالذین امنوا و عملوالصالحات لهم مغفره و رزق کریم، والذین سعوافی آیاتنا معاجزین اولئک اصاحب الجحیم»(29) کسانی که ایمان آورده و اعمال شایسته انجام دادند آمرزش و رزق کریم از آن ایشان است، و کسانیکه در محو آیات ما تلاش کردند و پنداشتند ما را درمانده می‌کنند اینان یاران دوزخند.
که از مقابله جزای این دو دسته معلوم می‌شود که رزق کری،م بهشت و نعم بهشتی است، و جالب آن که در عموم آیاتی که رزق کریم یاد شده، پیش از آن مغفرت آمده است. (30)
و رزق کریم آن روزیی است که همراه با کرامت باشد و روزی بهشتیان است که به طور قطع همراه با کرامت است، زیرا بهشت جای اهل تقوی است و بیشترین کرامت را خداوند از آن اهل تقوی یاد نموده است «ان اکرمکم عندالله اتقاکم». (31) و درمقابل روزی کریم روزی است که همراه با ذلت و خواری باشد و آن طعام دوزخیان است خداوند می‌فرماید: «ان شجره الزقوم طعام الاثیم……...ذق انک انت العزیز الکریم»(32) درخت زقوم خوراک گناهکاران است….. به آنها گفته می‌شود بچش که تو آن فردی هستی که پنداشتی عزیز و بزرگواری.
البته در دنیا نیز رزق کریم و غیرکریم می‌تواند مصداق داشته باشد، آن روزیی که عزت و کرامت و شرافت و مناعت نفس آدمی را حفظ کند، رزق کریم است. اگرچه از کمیت و کیفیت بالایی برخوردار نباشد. و آن روزیی که با دنائت نفس و زبونی و ذلت همراه باشد روزی پست است. انوری می‌گوید:
آلـوده منـت خسـان کـم شــو تا یک شبه در وثاق تو نان است
یک نفس بـه رستـه قناعـت شـو کانجا همه چیـز نیـک ارزان است
تـا بتـوانی حــذر کـن از منـت کاین منت خلق کاهش جان است
چندانـکه مـروت اسـت در دادن در ناستـدن هـزار چنـدان اسـت

هـ – روزی گشاده و روزی تنگ:

در قرآن کریم آیات متعددی است که مفاد آنها این است که خداوند روزیِ هر کس را که بخواهد گشاده می‌کند و روزی هرکس را بخواهد تنگ می‌گرداند. مانند: «الله یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر»(33) خداوند روزی هر کس را بخواهد گشاده می‌کند و یا تنگ می‌کند و نیز می‌فرماید «ان ربک یبسط الرزق لمن یشا و یقدر انه کان بعباده خبیرا بصیرا»(34) پروردگار روزی را گشاده می‌کند برای هر کس که بخواهد و تنگ می‌گرداند. او نسبت به بندگانش آگاه و بیناست، ونیز می‌فرماید: «الله یبسط الرزق لمن یشاء من عباده و یقدر له ان الله بکل شیء علیم».(35) خداوند گشاده می‌کند روزی را برای هر که از بندگانش که بخواهد و تنگ می‌کند برای هر که بخواهد و در سوره روم آمده است که:
«واذا اذقنا الناس رحمه فرحوا بها و ان تصبهم سیئه بما قدمت ایدیهم اذاهم یقنطون. اولم یروا ان الله یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر ان فی ذلک لآیات لقوم یؤمنون»(36)
(هرگاه رحمتی را به این مردم بچشانیم به آن شاد می‌گردند و اگر به واسطه کردار بدشان بدی به آنها برسد در آن ناامید می‌شوند، آیا نمی‌دانند که خداوند است که گشاده می‌کند روزی را برای هرکه بخواهد و تنگ می‌گیرد، در این کار خدا، نشانه‌هایی است برای گروهی که ایمان می‌آورند.)
علامه طباطبایی (ره) در ذیل آیه اول می‌نویسد: «مراد این است که مردم نسبت به نعمت یا نقمتی که به آنها می‌رسد سطحی نگرند، هرگاه نعمتی را یافتند به آن شاد می‌گردند، بدون اینکه بدانند آن نعمت با اراده حق‌تعالی به آنها رسیده و اگر مصیبتی به آنها وارد شود ناامید می‌گردند، گویا نمی‌دانند که مصیبت نیز به اذن پروردگار به انسان می‌رسد و اگر او اذن ندهد مصیبتی بر انسان وارد نمی‌شود.»
و در ذیل آیه دوم می‌نویسد: این آیه، خطای انسان را در مبادرت به شادی و ناامیدی را هنگام چشیدن رحمت و برخورد با مصیبت بیان می‌کند، زیرا انسان فکر می‌کند وسعت روزی و یا تنگی آن به دست اوست و هرگاه وسعت در روزی برای او پیدا شده همواره هست و از این جهت شاد می‌گردد، و اگر تنگی معشت پیش آمد نیز همواره گرفتار آن است و از این‌رو ناامید می‌گردد ولی اگر بداند که وسعت و تنگی روزی تابع مشیت الهی است و برای هر دو امکان زوال هست، نه موجبی برای شادی او و نه علتی برای ناامیدی او خواهد بود. (37)
و اما اینکه فراخی و تنگی روزی به دست خداست وقرآن آن را به عنوان یک امر قطعی و مشهود برای انسان یاد می‌کند (اولم یروا) از این جهت است که رزقی که به دست انسان می‌رسد یا به دست می‌آورد، وجود آن متوقف بر هزارن هزار سبب و شرط است که تلاش آدمی به عنوان یک سبب به‌شمار می‌آید و عموم اسباب به خدای متعال منتهی می‌گردد. پس خداست که عطا می‌کند و منع می‌نماید و روزی را فراخ می‌کند یا تنگ می‌نماید. (38)
نکته‌ای را که درباره فراخی و تنگی روزی نباید از نظر دور داشت، نقش خود انسان در فراخی و تنگی روزی است، درست است که فراخی و تنگ‌روزی متوقف بر مشیت الهی است ولی نباید مشیت الهی را بدون حساب تلقی کرد، بلکه مشیت او از روی علم و حکمت است و تا محلی قابل فراخی یا تنگی روزی نباشد خداوند روزی او را فراخ یا تنگ نمی‌کند. در آیاتی که یاد شد اگر دقت شود بعد از آنکه می‌فرماید خداست که روزی را برای هر که بخواهد فراخ یا تنگ می‌کند، در یک جا می‌فرماید: «انه کان بعباده خبیرا بصیر» و در جای دیگر می‌فرماید: «ان الله بکل شیء علیم» یعنی این فراخی و تنگی روزی بندگان، بر مبنای علم و حکمت خداوند است.
و از طرف دیگر نباید پنداشت که فراخی و تنگی روزی یک فضای حتمی و غیرقابل تغییر است و گمان کرد که:
گلیم بخت کسی را که بافتند سیاه به آب زمزم و کوثر سفید نتوان کرد
بلکه هر دو دگرگونی‌پذیر و قابل زوال است، قرآن کریم می‌فرماید: «ولو ان اهل القری امنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء والارض ولکن کذبوا فاخذناهم بما کانوا یکسبون»(39) (واگر اهل شهرستان‌ها ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند برکات آسمان و زمین را به روی آنان می‌گشودیم ولی آیات ما را تکذیب کردند از این‌رو به واسطه اعمالشان ایشان را مؤاخذه نمودیم.)
در کتب حدیث، روایات فراوانی درباره اعمالی که روزی را وسعت می‌بخشد و یا اعمالی که موجب فقر و تنگی روزی می‌شود آمده است. در سفینة البحار حدود چهل عمل را یاد می‌کند که مؤثر در وسعت روزی است، از آن جمله: صله رحم، حسن رفتار با همسایه، تعقیب نماز صبح و عصر، صبح زود برای طلب روزی بیرون آمدن، همواره با طهارت بودن، اجابت مؤذن، ترک حرص، شکر نعمت، اجتناب از قسم دروغ، شستن دست قبل از طعام، هر روز سی مرتبه سبحان‌الله گفتن، استغفار و نماز شب….(40) و در نهج‌البلاغه آمده است که: «الاستغفار تسبیبا لدرور الرزق»(41) طلب آمرزش از خدا، سبب ریزش و فراوانی روزی است و نیز «استنرلواالرزق بالصدقه»(42) به واسطه صدقه دادن، طلب نزول روزی کنید.
و نیز می‌فرماید: «الزکوه تسبیبا للرزق»(43) زکات دادن، سبب وسعت روزی می‌شود.
و نیز در سفینة البحار اعمالی یاد شده که موجب فقر و تنگی روزی می‌شود از آن جمله:
قسم دروغ، زنا، عادت به دروغ، کثرت استماع غناء، اندازه‌گیری نکردن در معیشت، ترک فامیل، خواب میان نماز مغرب و عشاء و پیش از طلوع خورشید، دست نشستن هنگام غذا، ظروف ناشسته در شب گذاردن، و استخفاف به نماز و…(44)
و از امام صادق (ع) آمده که: «کثره السحت یمحق الرزق»(45) مال حرام خوردن روزی را از بین می‌برد. و از امام مجتبی (ع) آمده است که: «ترک الزنا و کنس الفناء و غسل الاناء مجلبه للغنی»(46) ترک زنا و رُفتنِ جلوی در خانه و شستن ظروف غذا، توانگری می‌آورد.
و از طرفی، دعا برای وسعت روزی، یکی از اموری است که در روایات سفارش شده و کمتر دعای مأثوری است که در آن از خدا، وسعت روزی، روزی حلال و طیب خواسته نشده باشد.
امام علی (ع) در وصیت‌نامه خود به فرزندشان امام مجتبی (ع) می‌فرماید: «ثم جعل فی یدیک مفاتیح خزائنه بما اذن لک فیه من مسألته، فمتی شئت استفتحت بالدعاء ابواب نعمته»(47)
(آنگاه خداوند کلیدهای خزینه‌های خود را در دو دست تو قرار داد، بدینگونه که به تو اجازه داد که از او مسألت نمایی، پس هر زمان بخواهی می‌توانی به وسیله دعا، درخواست کنی که درهای نعمت را به روی تو بگشاید.)
و در بخش دیگر مهمترین درخواست را سه چیز می‌شمارد:
«و سألته من خزائن رحمته مالایقدر علی اعطائه غیره، من زیاده الاعمار و صحه الابدان و سعه الارزاق»(48) (و از خزائن رحمت خداوند چیزی را درخواست کن که دیگری بر دادن آن توانائی ندارد، مانند: افزایش در عمر و تندرسی و وسعت رزق.)
و کمتر دعایی است که در کتب ادعیه آمده و در آن درخواست وسعت روزی و روزی حلال و طیب نشده، از آنجمله در دعای ابوحمزه در چند مورد این درخواست شده است، مانند: «وارزقنی من فضلک رزقا واسعا حلالا طیبا» و مانند: «اللهم اعطنی السعه فی الرزق» و نیز «وارزقنی رزقا واسعا من فضلک الواسع»(49) و در دعاهای ماه مبارک رمضان می‌خوانیم «واجعل فیما تقضی و تقدر ان تطیل عمری و توسع علی رزقی و تؤدی عنی امانتی و دینی آمین رب العالمین»(50) و در آنچه مقدر می‌کنی قرار داده که عمر من دراز و روزی من وسیع و امانت من ادا شود، ای پروردگار جهانیان مستجاب کن!
نتیجه‌ای که از این مبحث حاصل شد این است که در عین حال که فراخی و تنگی روزی به دست خداست و اوست که روزی را فراخ یا تنگ می‌کند، خودش وسائلی را معین نموده که توسط آنها می‌توان روزی را فراخ و یا تنگ نمود، البته باز، فراخی دهنده و تنگ‌کننده، خداست.

و- رزق حَسَن:

در پاره‌ای از آیات، قرآن رزق را به صفت حَسَن ستوده است، مانند: آنچه از شعیب پیامبر در گفتگوی با قومش حکایت شده «یا قوم ارأیتم ان کنت علی بینه من ربی و رزقا حسنا» ای قوم من خبر دهید اگر من بر دلیل آشکاری از جانب پروردگارم باشم و روزی نیکویی به من داده باشد.
در تفسیر المیزان در ذیل این آیه آمده است که مراد از رزق حسن، وحی نبوت است، که مشتمل بر اصول معارف و شرایع است. (51) و در سوره نحل در دو مورد رزق حسن به کار رفته، یکی در مورد محصولات حلال، خرما و انگور(52) و دیگر در مورد کسی که به نعم الهی متنعم شده و هرگونه انفاق را انجام می‌دهد. (53)
و در سوره حج از پاداش هجرت و شهادت به رزق حسن، تعبیر شده است. (54)
و از مجموع می‌توان استفاده کرد که رزق حسن، رزقی است از آلودگی منزه و یا از معنویت والایی برخوردار باشد.

پی‌نوشت‌ها:

1- المفردات اثر راغب اصفهانی، ص 194.
2- منتهی الادب فی لغات العرب ج 2، باب رزق.
3- تفسیر المیزان اثر علامه سید محمدحسین طباطبایی، ذیل تفسیر آیات مربوط به رزق.
4- قرآن کریم، سوره بقره، آیه 233.
5- قرآن کریم، سوره مومنون آیه 73.
6- قرآن کریم، سوره هود آیه 88.
7- تفسیر المیزان، ج 3 ، ص 146 (چاپ عربی - بیروتی).
8- قرآن کریم، سوره ذاریات آیه 58.
9- حصر به واسطه ضمیر فصل و خبر محلّی به الف و لام است.
10- قرآن کریم، سوره نسا آیه 4.
11- یعنی سبب به جای مسبب قرار گرفته است.
12- تفسیر المیزان، ج 3 ، ص 146 (چاپ عربی - بیروتی).
13 تا 19 – بحارالانوار، مجلد 102 ص 9 تا 12.
20- «وما من دابة فی الارض الاعلی الله رزقها»، سوره هود آیه 6.
21- حدیث امام علی (ع) و اعرابی و مهار شتر، که خواهد آمد.
22- شرح نهج‌البلاغه فیض الاسلام نامه 31 بخش 106
23- همان، حکمت 423
24- همان، حکمت 371
25- و ینظرما فی البحار ج 103 ص 31-29
26- بحارالانوار ج 103 ص 31
27- ج 16 ص 114.
28- سوره هود، آیه 6.
29- سوره حج، آیه 51.
30- رزق کریم در آیات 4 و 74 سوره انفال و 50 حج و 26 نور و 4 سبا آمده و تنها در آیه 31 احزاب بدون مغفرت آمده است.
31- حجرات، آیه 13.
32- سوره دخان، 48-44.
33- سوره رعد، آیه 26
34- الاسراء، آیه 30
35- سوره عنکبوت، آیه 62
36- آیه 36 و 37
37- البته مقصود از فرح شادی مفرط است که موجب غفلت می‌گردد.
38- المیزان، ج 16، ص 193-192، با اندک توضیح.
39- سوره اعراف، 96.
40- سفینه البحار، ج 1، ص 520-519.
41- خطبه 143، بخش 4
42- قصار 137.
43- قصار 252.
44- سفینه البحار، ج 2، ص 382-381.
45- همان، ج 1، ص 520.
46- همان، ج 1، ص 520.
47- نامه 31 نهج البلاغه، بخش 71.
48- همان، بخش 70.
49- مفاتیح‌الجنان، ص 334 تا 358.
50- همان، ص 316.
51- ج 10 ص 384.
52- سوره نحل، 67.
53- همان، آیه 75.
54- سوره حج، آیه 58.


  

راهکارهای تشخیص مواد غذایی اصل از تقلبی

راهکارهای تشخیص مواد غذایی اصل از تقلبی

در این مطلب شما را با راهکارهای صحیح تشخیص مواد غذایی اصل از تقلبی آشنا می کنیم.

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که موقع خوردن ماست متوجه شوید بیش از حد کش می آید یا وقتی شیر می نوشید حس کنید خیلی آبکی است یا مزه شیر خشک می دهد. به طور حتم موقع خرید عسل نیز هر بار این شک به دل تان راه می یابد که آیا این عسل اصل است یا تقلبی؟ شاید هم بعد از مصرف رب گوجه فرنگی یا زعفران و ادویه جات مختلف متوجه شوید خوراک تان آنقدر هم که باید رنگ، طعم و عطر نگرفته است.

 

اینجاست که با خود فکر می کنید ای کاش راه حلی وجود داشت تا می توانستید به راحتی در آشپزخانه خود به اصل یا تقلبی بودن مواد غذایی پی ببرید. برای این منظور راهکارهای مختلفی ذکر شده که بعضی از آنها پیش زمینه علمی نداشته و بعضی دیگر توسط متخصصان تایید شده هستند. ما نیز در این مقاله به تفکرات رایج در این رابطه اشاره خواهیم کرد سپس با کمک دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس شما را با راهکارهای صحیح تشخیص مواد غذایی اصل از تقلبی آشنا می کنیم.

 

 

عسل: اگر بی مزه و رقیق است...

 

تفکر موجود: برای تشخیص عسل اصل از تقلبی سر گوگرد دار کبریت را وارد عسل کرده سپس با فندک سعی کنید آن را روشن کنید. اگر روشن نشد، عسل خوبی خریده اید. یک راه دیگر این است که با قاشق مقداری از عسل را در ظرف آب سرد بریزید، طوری که با فاصله از آب وارد آن شود. در این صورت اگر عسل مستقیما در یک جا جمع شود، مرغوب است اما اگر عسل هنگام ریختن در آب پخش شود، از خلوص کمتر و رطوبت بالاتری برخوردار است.

 

راه دیگر این است که ظرف شیشه ای عسل را جلوی نور بگیرید، اگر نور به راحتی از آن عبور کند عسل خوبی نیست بلکه عسل باید کمی تیره باشد. عسل طبیعی شکرک زده یکنواخت است و هنگامی که مزه می شود دانه های ریز آن با دمای بدن باز می شود اما عسل مصنوعی شکرک زده یکنواخت نیست و در دهان زبری دانه هایش حس می شود.

 

نظر متخصص: عسل طبیعی بو و مزه خاصی دارد و تنها افرادی می توانند آن را تشخیص دهند که تجربه مصرف عسل اصل را داشته باشند. تقلب در تولید عسل معمولا با اضافه کردن گلوکز صنعتی اتفاق می افتد که از نظر رنگ بسیار شبیه به عسل است اما بو و طعم عسل را ندارد. افراد عادی معمولا نمی توانند این موضوع را به راحتی تشخیص دهند، به خصوص اگر میزان گلوکز صنعتی به کار رفته در عسل کم باشد.

 

از روی رنگ عسل هم نمی توان به اصل یا تقلبی بودن آن پی برد زیرا عسل طبیعی می تواند برحسب نوع گل، رنگ های مختلفی داشته باشد اما در مورد قوام عسل می توان گفت هرچه قوام و چسبندگی بیشتری داشته باشد عسل مرغوب تر است. شکرک زدن هم دلیل بر تقلبی بودن عسل نمی شود زیرا عسل طبیعی هم ممکن است شکرک بزند. اگر بخواهیم به طور دقیق مشخص کنیم عسل تقلبی است یا اصل و اینکه چقدر گلوکز صنعتی با آن مخلوط شده است باید عسل را در آزمایشگاه های مخصوصی تحت بررسی قرار دهیم که البته این کار از عهده افراد عادی خارج است.

 

رب: اگر به غذای تان رنگ کافی نمی دهد...

 

تفکر موجود: بعضی از سودجویان برای تولید رب گوجه فرنگی از کدو یا سیب زمینی پخته، پودر نشاسته و... استفاده می کنند. برای تشخیص این گونه رب ها یک قاشق از رب را در یک لیوان آب حل کنید؛ اگر رنگ آن قرمز بود مرغوب است و اگر زرد و نارنجی بود، معلوم است که به آن کدو یا سیب زمینی اضافه شده است. همچنین می توانید رب را روی یک سطح صاف و سفید مانند پشت سینی بریزید و با شیء مسطح دیگری مانند شیشه یا ته لیوان، روی آن فشار آورید تا رب پخش شود و به صورت یک لایه نازک در میان دو سطح قرار بگیرد.

 

در این صورت ناخالصی هایی مانند هسته، پوسته، ذرات خارجی و سایر مواد زاید به راحتی قابل تشخیص خواهند بود. نشاسته نیز آب رب را می گیرد و باعث می شود سفت و غلیظ به نظر برسد. راه دیگر برای تشخیص رب تقلبی این است که رب را 10 برابر رقیق و بعد منجمد کنید. آن وقت خودتان بافت هایی که به رب اضافه شده اند را می بینید.

 

نظر متخصص: رب اصل عطر و طعم خاصی دارد بنابراین اگر با کدو مخلوط شود عطر، طعم و رنگ آن کاهش پیدا می کند و بافتش متفاوت می شود. در واقع بافت کدو حالت ریشه ای و تکه تکه دارد و قوام و یکنواختی رب طبیعی را ندارد. اگر هم مقداری از آن را در آب حل کنید احتمالا تکه های ریز و الیاف کدو را مشاهده خواهید کرد اما رب طبیعی کاملا در آب حل می شود. با این حال اگر مقدار کدوی مخلوط شده با رب کم باشد تشخیص آن برای افراد عادی دشوار می شود.

 

شیر: اگر با گذشت تاریخ انقضا بریده نمی شود...

 

تفکر موجود: برای تشخیص شیری که در آن از شیر خشک کمتری استفاده شده است سر سوزنی را وارد شیر کنید و بیرون بیاورید اگر قطره شیر خیلی سریع چکید، کیفیت آن پایین است و اگر زمان بیشتری نیاز به چکیدن بود، کیفیت آن خوب است. بعضی ها نیز برای افزایش ماندگاری شیر به آن جوش شیرین اضافه می کنند. این کار باعث می شود شیر حتی اگر فاسد شود با جوشیدن هم بریده نشود. شیری که برای افزایش غلظت به آن نشاسته اضافه می شود هم بر اثر حرارت دیدن یک لایه ضخیم ته دیگ تشکیل می دهد در حالی که ته دیگ شیر سالم متخلخل و نازک است.

 

 

نظر متخصص: اگر داخل شیر آب اضافه شده باشد خیلی راحت می توان آن را تشخیص داد زیرا در این صورت شیر خیلی آبکی و بی مزه خواهد شد اما اگر به آن موادی مثل وایتکس و جوش شیرین اضافه شده باشد تا ماندگاری اش بالا رود، متاسفانه نمی توان به راحتی این موضوع را تشخیص داد زیرا این مواد روی غلظت و طعم شیر خیلی تاثیر نمی گذارند بلکه فقط در آزمایشگاه های مخصوص می توان به این موضوع پی برد. اگر هم شیر خشک با آن مخلوط شده باشد، از آنجایی که غلظت شیر مناسب است نمی توان موضوع را به راحتی تشخیص داد.

 

با این حال عطر و طعم شیر خشک کمتر از شیر تازه است. البته تشخیص این موضوع دشوار است و فقط کسانی می توانند متوجه آن شوند که تجربه مصرف شیر تازه را داشته باشند.

 

چای: اگر خیلی سریع در آب رنگ می دهد...

 

تفکر موجود: یک پیمانه از چای را در آب سرد بریزید، اگر سریع رنگ گرفت در چای از رنگ استفاده شده است اما اگر زمانی حدود 20 دقیقه برای رنگ گرفتن آب زمان لازم بود، چای مرغوبی است. بعضی سودجویان نیز سراغ قهوه خانه ها می روند و تفاله های چای را می خرند و به تولیدی می آورند. سپس در آنجا تفاله ها را خشک می کنند، بعد به آنها رنگ می زنند و بسته بندی می کنند. گاهی هم برگ چای را با خاک چای و پوست باقلای سیاه، خاک اره و پوست نوعی کدوتنبل مخلوط می کنند و می فروشند. البته این اتفاق فقط در مورد مراکز تولید و بسته بندی غیرمجاز رخ می دهد.

 

نظر متخصص: اینکه افرادی بخواهند تفاله های چای را جمع کنند و دوباره آنها را خشک کنند و به فروش برسانند خیلی بعید است چون چایی که یک بار رنگ داده باشد دیگر رنگ نخواهد داد مگر اینکه به آن رنگ مصنوعی اضافه کنند که در این صورت نیز چای عطر و طعم نخواهد داشت و کیفیت آن بسیار پایین می آید بنابراین چنین موضوعی دور از ذهن است اما چای های طبیعی به خصوص انواع وارداتی آنها ممکن است مقداری به رنگ و عطر مصنوعی آغشته شده باشند. چای طبیعی اگر در آب سرد ریخته شود خیلی کم رنگ پس می دهد. در واقع هرقدر چای دیرتر دم بکشد مرغوب تر است زیرا این موضوع نشان می دهد رنگ مصنوعی به آن اضافه نشده است.

 

کشک: اگر در آب حل نمی شود...

 

تفکر موجود: کشک های غیر پاستوریزه با خطر مسمومیت و بیماری بوتولیسم همراه هستند. کشک تقلبی نیز مقدار زیادی آرد دارد. گاهی نیز آرد، روغن نباتی، نمک و گل سفید را با هم مخلوط و خشک می کنند و به اسم کشک می فروشند؛ راه تشخیص آن هم فقط از طریق آزمایشگاه های پیشرفته است.

 

نظر متخصص: آرد طعم خامی خاصی دارد بنابراین اگر کشک را با آرد مخلوط کنند از طعم آن می توان به راحتی متوجه موضوع شد. همچنین کشک طبیعی در آب کاملا حل می شود اما آرد در آب رسوب می کند.

 

ماست: اگر زیادی غلیظ است و کش می آید...

 

تفکر موجود: یکی از تقلب های رایج در مورد ماست اضافه کردن نشاسته برای افزایش غلظت آن است. تشخیص آن نیز کار افراد عادی نیست مگر اینکه ید خالص داشته باشید و به آن اضافه کنید تا با رنگ آبی اش به شما نشان دهد ماست تان چقدر نشاسته دارد. به ماست های نشاسته دار معمولا جوش شیرین هم اضافه می کنند تا ماندگاری شان بالا رود.

 

نظر متخصص: وجود نشاسته در ماست را شاید نتوان به راحتی تشخیص داد. در واقع نشاسته باعث می شود قوام و غلظت ماست زیاد شود. کش آمدن بیش از حد ماست نیز می تواند نشانه وجود نشاسته در آن باشد. شیرخشک، وایتکس و جوش شیرین نیز اگر به ماست اضافه شود برای افراد عادی قابل تشخیص نیست البته اگر مقدار جوش شیرین خیلی زیاد باشد از روی طعم و بوی دارومانند آن شاید بتوان متوجه شد.

 

 

آبلیمو: اگر رنگ و طعم غیر طبیعی دارد...

 

تفکر موجود: گاهی آبلیمو ها رنگ و طعم عجیبی دارند. در واقع بعضی سودجویان مقداری کاه زبر را با آب ولرم مخلوط می کنند و مدتی به حال خود می گذارند. به این ترتیب مایع زردرنگی درست می شود. سپس این مایع زردرنگ را به لیموی چرخ شده اضافه می کنند و آب آن را می گیرند. آخر کار هم جوهرلیمو به آن اضافه می کنند. گاهی اوقات نیز مخلوط جوهرلیمو، آب و آبغوره را به جای آبلیمو می فروشند.

 

نظر متخصص: تشخیص آبلیموی اصل از تقلبی بسیار مشکل است. تقلب در تولید آبلیمو معمولا با اضافه کردن جوهر لیمو، رنگ و اسانس صورت می گیرد بنابراین باید فقط از کارخانجات و برندهای معروف و مورد اطمینان آبلیمو بخرید زیرا در کارخانجات بزرگ اگر تقلبی هم صورت بگیرد موضوع بالاخره فاش خواهد شد. اما به محصولات کارگاه های متفرقه خیلی نمی توان اعتماد کرد.

 

کره: اگر عطر و طعم حیوانی ندارد...

 

تفکر موجود: روغن نباتی اولین افزودنی بی دردسر نسبت به کره است که تشخیص مزه آن فقط توسط افراد باتجربه که قبلا کره ناب خورده اند، برمی آید. اضافه کردن آب به کره هم راه افزایش وزن خوبی برای سودجویان است.

 

نظر متخصص: اگر مقدار روغن نباتی مخلوط شده با کره کم باشد، خیلی روی عطر و طعم کره تاثیر نمی گذارد اما اگر میزان روغن نباتی موجود در آن زیاد باشد افراد با تجربه می توانند آن را از روی طعم و بوی کره تشخیص دهند. کره به صورت طبیعی حاوی مقداری آب است و معمولا بیشتر از این مقدار نمی توان آن را با آب مخلوط کرد زیرا آب از کره جدا می شود، مگر اینکه در کارخانه و با کمک دستگاه امولسیفایر این کار انجام شود.

 

سوسیس و کالباس: اگر زیادی خوش رنگ و چرب است...

 

تفکر موجود: افراد سودجو برای اینکه سوسیس و کالباس طعم و رنگ بهتری پیدا کنند و ماندگاری شان بیشتر شود به آن میزان زیادی نیترات و نیترات سدیم اضافه می کنند. همچنین ممکن است از گوشت های غیر معمول یا پودر استخوان، غضروف، پوست، چربی و خمیر مرغ در این فرآورده ها استفاده کنند. بعضی ها نیز به جای پسته در کالباس از باقلا استفاده می کنند.

 

نظر متخصص: سوسیس و کالباس را باید فقط از کارخانه های بزرگ و معتبر خریداری کنید. در این کارخانجات تعداد زیادی افراد مشغول به کار هستند و اگر تقلبی صورت گیرد و برای مثال از گوشت گربه و... استفاده شود موضوع خیلی زود به بیرون درز پیدا می کند. اما در مورد کارگاه های کوچک و متفرقه احتمال تقلب وجود دارد. در کل سوسیس و کالباس جزء مواد غذایی مفید به حساب نمی آیند و باید تا حدامکان کمتر مصرف شوند چون دارای مقدار زیادی نمک، چربی و مواد افزودنی هستند.

 

زعفران: اگر زیادی براق است و به غذا طعم نمی دهد...

 

تفکر موجود: تقلب در زعفران فقط محدود به مخلوط کردن گیاه شبیه زعفران با این محصول نیست بلکه افزایش وزن زعفران با آغشته کردن این گیاه به چربی، عسل و... حرفه ای ترین روش تقلب در فروش آن است. بنابراین اگر کلاله های زعفران بسیار براق باشد باید به آن شک کرد. در این صورت می توانید زعفران را بین انگشتان دست یا روی کاغذ له کنید تا مشخص شود کاغذ و انگشتان تان چرب می شود یا خیر. یکی دیگر از راه های تقلب در زعفران استفاده از رنگ مصنوعی است. اگر رنگ های مصنوعی در زعفران به کار رفته باشد در آزمایشگاه قابل تشخیص است.

 

در واقع پایین بودن قدرت رنگ دهی آن نشان دهنده این تقلب خواهد بود. شکل ظاهری زعفران نیز یکی از روش های شناسایی خالص بودن آن است. ظاهر این محصول شبیه میخک است به گونه ای که پایین گیاه میله ای و انتهای آن دندانه دار، پهن و قیچی شکل است. همچنین رنگ زعفران باید قرمز تند باشد.

 

نظر متخصص: تشخیص زعفران اصل از تقلبی از طریق عطر، طعم و رنگ آن امکان پذیر است. با این حال اگر میزان تقلب در زعفران کم باشد افراد عادی نمی توانند این موضوع را تشخیص دهند. همچنین اگر زعفران خیلی براق باشد، طبیعی محسوب نمی شود و ممکن است به آن روغن زده باشند تا جلوه بهتری پیدا کند.

 

گوشت: اگر تکه تکه یا چرخ شده است...

 

تفکر موجود: اگر گوشت مصرفی خود را از فروشگاه ها و کارگاه های نامعتبر خریداری کنید به خصوص اگر گوشت تکه شده یا چرخ کرده باشد ممکن است به جای گوشت گاو و گوسفند گوشت های ارزان قیمت مثل گوشت الاغ تحویل تان دهند!

 

 

نظر متخصص: تشخیص گوشت گاو و گوسفند از گوشت های دیگر مثل الاغ و... برای افراد عادی بسیار مشکل است بنابراین باید فقط از قصابی ها و فروشگاه هایی خرید کنیم که به آنها اطمینان کامل داریم. البته امروزه خیلی از گوشت ها بسته بندی شده و از کارخانجات معتبر هستند و معمولا قسمت های مختلف گوشت به صورت جداگانه به فروش می رسند بنابراین از روی لاشه حیوان نیز می توان به نوع آن پی برد.

 

اما گوشت هایی که تکه شده یا چرخ کرده هستند خیلی مشخص نیست از چه حیوانی تهیه شده اند بنابراین در اینجا فقط می توان از روی اعتماد به قصاب و کارخانه، گوشت را خریداری کرد. از لحاظ طعم و مزه نیز باید گفت طعم گوشت گاو و گوسفند خیلی با گوشت الاغ و... متفاوت نیست. حتی خیلی ها معتقدند گوشت الاغ شیرین است اما چنین موضوعی حقیقت ندارد و افراد عادی نمی توانند نوع گوشت را تشخیص دهند و فقط در آزمایشگاه های مخصوص می توان به این موضوع پی برد.

 

گوشت گاو یا الاغ؛ از کجا بفهمیم؟!

 

از روی لاشه حیوان می توان به نوع آن پی برد. اما گوشت هایی که تکه شده یا چرخ کرده هستند خیلی مشخص نیست از چه حیوانی تهیه شده اند بنابراین در اینجا فقط می توان از روی اعتماد به قصاب و کارخانه، گوشت را خریداری کرد. از لحاظ طعم و مزه نیز باید گفت طعم گوشت گاو و گوسفند خیلی با گوشت الاغ و... متفاوت نیست. حتی خیلی ها معتقدند گوشت الاغ شیرین است اما چنین موضوعی حقیقت ندارد.

 

نان: اگر بیش از حد سفید یا قهوه ای رنگ است...

 

تفکر موجود: جوش شیرین هم ارزان تر از خمیر مایه است و هم سریع تر خمیر را عمل می آورد. البته امروزه به کمک نظارت بازرسان وزارت بهداشت کمتر از آن استفاده می شود. با این حال تولیدی های متقلب هنوز از جوش شیرین و زاج استفاده می کنند. زاج می تواند نان های تیره را به نانی سفید و یکدست تبدیل کند. تشخیص زاج در نان از طریق آزمایشگاه ممکن است با این حال اگر مقدار آن زیاد باشد طعم نان تلخ خواهد شد.

 

نظر متخصص: اگر مقدار جوش شیرین به کار رفته در نان زیاد باشد می توان از روی طعم نان به موضوع پی برد زیرا جوش شیرین طعم و بوی دارومانند دارد. همچنین میزان زیاد آن باعث می شود رنگ نان یک مقدار زرد شود اما اگر میزان آن کم باشد قابل تشخیص نخواهد بود و باید در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد.

 

لاستیکی و سفت شدن نان به دلیل استفاده از جوش شیرین نیست بلکه به دلیل تخمیر نشدن یا به اصطلاح ور نیامدن خمیر نان است. علاوه بر اینها، نان هایی که خیلی قهوه ای پررنگ هستند معمولا رنگ شان به دلیل سبوس نیست بلکه احتمالا به آنها رنگ اضافه شده است البته ممکن است سبوس هم داشته باشند اما رنگ شان فقط به دلیل سبوس نیست.

 

قهوه و کاکائو: اگر طعم آرد و نشاسته می دهد...

 

تفکر موجود: متقلبان پودر قهوه را با آرد سبوس، بذر تمرهندی، خرمای سرخ کرده و کاسنی مخلوط می کنند و به اسم قهوه خالص می فروشند. البته پیدا کردن این مخلفات کمی سخت است و قهوه اش هم تلخ تر. بعضی ها نیز برای تولید قهوه راحت تر سراغ آرد نخودچی سوخته می روند.

 

یک عده هم آرد سوخته یا جوی سوخته را به قهوه اضافه می کنند. تقلب در مورد پودر کاکائو نیز معمولا با اضافه کردن نشاسته و یک مقدار اسانس کاکائو صورت می گیرد.

 

نظر متخصص: توصیه می شود قهوه را به صورت پودر شده خریداری نکنید زیرا قهوه به صورت دانه کامل نیز موجود است و می توانید از فروشنده بخواهید آن را جلوی خودتان آسیاب کند.

 

 

کاکائو نیز از آنجایی که وارداتی است و در ایران به صورت دانه های کامل موجود نیست بهتر است از کارخانجات و شرکت هایی خریداری شود که به آنها اطمینان کامل دارید. البته از روی رنگ، طعم و بوی آن هم می توان به اصل بودنش پی برد.

 

ادویه : اگر به غذای تان عطر و طعم نمی دهند...

 

تفکر موجود: بعضی سودجویان به جای فلفل سیاه از مخلوط خاک اره نرم، نرم کرده پوست گردو و فندق، آرد نخودچی نرم، پودر هسته خرما، تفاله زیتون و... استفاده می کنند. برای تند شدن مزه آن نیز از خردل سیاه کمک می گیرند. به جای زردچوبه خالص نیز آرد یا نان خشک، پوست پسته و گل افرا را با مقداری زردچوبه مخلوط می کنند و به فروش می رسانند. تفاله غوره و زرشک را هم با آب شاه توت مخلوط می کنند و به جای سماق می فروشند. در مورد خردل نیز از نشاسته و آرد غلات استفاده می کنند و برای ایجاد رنگ مورد نظر مقداری پودر زردچوبه به آن اضافه می کنند.

 

نظر متخصص: ادویه های مختلف مثل فلفل سیاه، فلفل قرمز، دارچین، زردچوبه، سماق و... را بهتر است به صورت درسته خریداری کرده و در خانه آسیاب کنید.

 

اگر هم می خواهید پودر شده آنها را بخرید باید انواع بسته بندی شده و کارخانه ای آنها را انتخاب کنید. باز هم تاکید می شود در مورد ادویه های تهیه شده در کارگاه های متفرقه احتمال تقلب وجود دارد. البته از روی عطر، طعم و رنگ ادویه جات هم می توان به اصل یا تقلبی بودن آنها پی برد.

 

نکته: بهترین راه برای اطمینان از اصل بودن مواد غذایی توجه به مجوز و پروانه بهداشتی، علامت استاندارد، تاریخ و مشخصات تولید محصولات و تهیه آنها از کارخانجات و اماکن معتبر و قابل اطمینان است.


  

مهمان ویژه ما در خانه معلم زرین شهر

مجی توانمند شبکه  ولایت :سید حسینی

tjqo_20151015_153850.jpg


  
   مدیر وبلاگ
خبر مایه
آمار وبلاگ

بازدید امروز :5
بازدید دیروز :8
کل بازدید : 702852
کل یاداشته ها : 160


طراحی پوسته توسط تیم پارسی بلاگ